YENİ, SİVİL ANAYASA TALEBİ ELMA BÖLÜŞME KONSENSUSU VE ADALET

Nasreddin Hoca, yolda kavgaya tutuşan iki çocuk görmüş. "Derdiniz ne?" diye sormuş. Bir elmayı aralarında eşit paylaşamıyorlarmış; bölenin büyük yarımı aldığını söyleyen diğeri itiraz ediyormuş. Hoca "Bu küçük mesele için mi kavga ediyorsunuz, çözümü kolay!" deyip büyük parçadan bir ısırık almış; bu sefer o, diğerindeki yarımın daha büyük olduğunu söyleyerek itiraz etmeye başlamış; Hoca diğerinden de bir ısırık almış; böylece bir ondan bir bundan derken elmanın iki yarısını da yemiş bitirmiş... Çocuklar bu kez Hoca ile farklı ve haklı bir kavgaya tutuşmuşlar...

Bir elmayı iki kişi arasında en adil bölüştürmenin, birisinin ikiye bölmesi, diğerinin de seçmesi ile olacağı düşünülür; ama doğru değildir. Adalet, bu hususta neyin paylaşılacağına, kimin nasıl böleceğine, kimin seçeceğine dair bir ön anlaşma yapılması, paylaşanların paylaşım sırasında üzerinde anlaşılan kuralların uygulandığına ikna olmasındadır. Kuralların uygulandığına ikna olan kişi kendine hak ettiğinden küçük pay düşse bile paylaşımı adil bulur.

Dünyanın en adil insanı olsa bile paylaşanlardan bir tanesinin, "payları en eşit ben keserim, en eşit olarak ben dağıtırım" diyerek paylaşımı eline alması, yapacağı paylaştırma adaletli olsa bile adaletsizlik doğurur.

Anayasa, bir elmanın 82 milyon insan arasında nasıl paylaşılacağına dair kuralların temel esaslarını belirleyen bir ön anlaşma gibidir. Yasamaya ilişkin kurallar devletin tabi olacağı kanunların nasıl yapılacağını, yürütmeye ilişkin olanlar devleti idare etme görev ve yetkilerinin nasıl kullanılacağını, Yargıya ilişkin kurallar da devletin kurallara uygun işlediğinin nasıl denetleyeceğini belirleyecektir.

Başka bir deyişle Anayasa, devlet görev ve yetkileri ile refahın nasıl paylaşılacağına dair temel bir toplumsal mutabakat belgesidir. Bu belgenin toplumda adalet ve uzlaşma sağlayabilmesi için kural oluşturma sürecine toplumun geniş bir kesiminin ve özellikle karşıt tarafların katılımı kuralların iyi ve güzel olmasından çok daha da önemlidir.

Av.Mehmet GÜN Facebook sayfasından izin alınarak yayımlanmıştır.