Kaşgarlı Mahmud'un Divan-ı Lügati’t Türk eseri

Türk kültürüne kazandıran Şair Telgraf Memuru.ALİ EMÎRÎ EFENDİ.

Ocak 23, 2023 - 23:03

Kaşgarlı Mahmud'un Divan-ı Lügati’t Türk eserini Türk kültürüne kazandıran Şair Telgraf Memuru.ALİ EMÎRÎ EFENDİ.
1857 yılında Diyarbakır’da dünyaya gelen Ali Emirî Efendi, Diyarbakır’ın köklü ve aydın bir ailesine mensuptur. İyi bir öğrenim görmesinde ve yetişmesinde ailesinin önemli rolü olmuştur. Küçük yaştan itibaren okumaya ve öğrenmeye karşı duyduğu derin ilgi ömrü boyunca devam etmiş, âdeta hayatının gayesi olmuştur.
Kuvvetli bir hafızaya sahip olan Ali Emirî Efendi’nin tarih ve edebiyat sahasında geniş bilgi edinmesinde en önemli faktör şüphesiz ki tükenmez enerjisidir.
Çeşitli memuriyetleri dolayısıyla imparatorluğun çeşitli kültür merkezlerinde görev alması onun ufkunu genişletmiş, imparatorluk coğrafyasına yayılan tarihimizi ve kültürümüzü tanımak ve araştırmak imkânını vermiştir. Meselâ görevli bulunduğu Mardin, Haleb, İşkodra, Yanya gibi şehirlerde bir memur olarak bulunmaktan ziyade, bir araştırmacı gibi hizmet görmüştür.
Bu yörelerin tarih ve edebî hayatına dair meydana getirdiği eserler, bugün birer kaynak niteliğindedir. Ali Emiri Efendi ayrıca 10.000 beyti aşan üç divan yazmıştır.
1904 yılında Haleb defterdarlığından emekli olan Ali Emirî Efendi, kalan ömrünü tamamen araştırmaya ve tespit ettiklerini yazmaya hasretmiştir. Emekli olduktan sonra İstanbul’a yerleşmiş, 23 Ocak 1924 yılında da vefat etmiştir. Kabri Fatih haziresindedir.
Ali Emirî Efendi’nin muhakkak ki en büyük hizmeti büyük bir fedakârlıkla ömür boyu toplayıp meydana getirdiği zengin kütüphane ve koleksiyonlarını milletinin hizmetine sunmasıdır. 14.000 cildi aşan değerli yazma ve basma eserleri ve birçok nadide dergi koleksiyonunu ihtiva eden kütüphanesi Ali Emirî Efendi’nin ismini ebedî kılacak ve şükranla yadettirecek bir hizmettir. Küçük memuriyet ve emeklilik maaşına rağmen son derece sâde yaşayarak böyle bir hizmette bulunması her takdirin üstündedir.
Bu arada Türk kültürünün ve dilinin eşsiz hâzinesi Kaşgarlı Mahmud’un tek nüshası olan Dîvânu Lugati’t-Türk adlı eserini, İstanbul Sahaflar Çarşısında 1917 yılında bulup, satın alarak bizlere ulaştırması Türkolojiye yaptığı en büyük hizmetidir. Bu hizmeti bile onu rahmet ve şükranla anmamıza yeterlidir.
Kaynak: Kemal Eraslan, Ali Emirî Efendi

Süheyla Yavuz Sayfasından ALINTI