Dilbilimi kanıtladı: Türkçe ve Zazaca kardeş çıktı Kaan Arslanoğlu yazdı...
Zazaca İngilizce uyumu ise yüzde 18, Kurmanci İngilizce uyumu yüzde 26.
Editor
0
Kaan Arslanoğlu'nun Kürtlerin atasının Türk olduğunu ve hatta Kürt’ün Türk olduğunu Mehmet Bayrakdar’ın kitabından, daha önce de Arif Cengiz Erman’dan anlatmıştım. Osman Çataloluk’un “Türk’ün Genetik Tarihi” adlı kitabı da bunun genetik temelini gösteriyordu.
Özellikle bahsettiğim ilk kitapta Kürtçe’nin başta Türkçe olmak üzere birkaç dilin karışımı olduğunu görmüştük. Şimdi bunu “Swadesh Listesi”ni kullanarak sağlayacağız.
Swadesh Listesi karşılaştırmalı dilbilimde 1952’den beri kullanılıyor. Uluslar arası kabul gören geçerli bir test. Mükemmel değil, kusurları var, ama nesnel bir fikir verdiği kesin. İlk çıktığında 100 sözcüklüydü, sonra sayı 207’ye çıktı. Bu sözcükler en temel, eski sözcükler arasından seçilmiş ki, son 4-5 yüzyıldaki ilişkilerle birbirinden ödünç alınabilecek sözcükler olabildiğince az oranda bulunsun.
Bu listeye göre iki dil arasında yüzde 7-8’lik tam bir uyum varsa iki dilin ortak köklü olduğu söylenebiliyor. Daha yüksek oranlar daha kesin ortaklığı gösteriyor. Benim bulduğum ise şu: Zazaca’yla Türkçe arasında en az yüzde 29, Kurmanci ile Türkçe arasında en az yüzde 37 uyum var. Uydurma “Hint-Avrupa dil ailesi”nin üyeleri olarak Zazaca İngilizce uyumu ise yüzde 18, Kurmanci İngilizce uyumu yüzde 26.
Bu şu demek: Avrupalı sömürgeciler Hint-Avrupa ırkçı tezini uydururken amaçları Doğu halklarını kültürel olarak da kendilerine bağlamak, Türkleri ise kardeş dil ve kültürlerden koparmaktı. En basit araştırma sonuçları bile tersini kanıtlıyor.
Türkçe Zazaca arasında 207 sözcüklü listeyi, Türkçe Kurmanci arasında 100 sözcüklü listeyi kullandım.
Bu oranları saptarken kişiden kişiye yorum farkıyla artı veya eksi yüzde 3-4 oynama görülebilir. Ben benzerlikleri göstereyim, siz kendiniz karar verin.
BENZERLİK ve ORTAKLIKLAR ŞUNLAR
Konu üstünde deneyimsiz kişiler bazı kesin benzerlikleri göremez. Onlar yalnızca harfi harfine benzerlikleri görebilir. Göremezler, çünkü çoğu kişi ses değişim yasalarını bilmez. Ses değişim yasası bir sözcüğün harflerinin aynı dilin lehçelerinde veya farklı dillerde birbirine geçerken nasıl değiştiğinin kurallarıdır. Bunlardan en basiti ve en çok bilineni ister sözcük başında, isterse sözcük ortasında olsun B-F-M-P-V … W-V-U-Y … Y-J seslerinin kolayca birbirinin yerine geçmesidir. Başka birçok kural var, ama başlangıçta yalnızca bunun bilinmesi yeter.
Başka bir püf noktası, anlam ifade eden asıl kökün görülmesidir. Bu ortak kökün başına başka bir dilde bir başka ses veya ek gelebilir ya da sondaki ek farklı dillerde farklıdır.
Puan verirken her benzerliğe puan vermedim. Bazılarına tam puan, bazılarına yarım puan verdim.
TÜRKÇE ve ZAZACA ORTAKLIĞI İÇİN (önce büyük harfle Zazaca, sonra Türkçe)
Mİ, EZ: benim, im, um, men, biz / 1 puan
İNAN: onlar / 0.5 puan
MA: biz, miz, muz … / 0.5 puan
ŞİMA: siz
NA, NO: bu, na (na o, na orada) / 0.5 puan
KAM, KE: kim / 1 puan
KAMCA: nerede, harda, hanqu (“Proto Hint-Avrupa” kök ‘kwo’ kim, hanqu) / 0.5
Çİ: ne, ki, hanki, kim
NİY-E: hayır, yok, ne (ne orada ne burada) / 0.5
PERO, HEME: tüm, tam, kamu, cumul, hep, hem, bir … / 0.5
BOLL, ZAF, VEŞİ: çok, bol / 1
TAYNE, TANE (some): bazı, biraz, tane (Eski Türkçe tana, dana – tohum)
TAYNE, TANE (few): birkaç, tane, tana / 0.5
OBİN, EBİNİ: öbürü, öteki, ayrı, adır / ABİRNAYEN (ayırmak, adırmak)
YEW, JEW, ZU, PERA (birbirinin aynı, birebir): bir, tek / 0.5
Dİ, DU, DDİ: iki; tüng, tüngai (Teleud Türk lehçesi – Türkiye’de ‘düve’: iki yaşında inek, gibi sözcüklerde kalmış.) / 1
ÇHAR: dört, tört (baş ses T > Ts > Ç değişimi) / 1
PANC: beş (pençe – beş parmak - kök Farsça değil Türkçe) / 1
GİRD: büyük, irig, erig, iri / 0.5
HERA, VERİN: geniş, irig, erig, iri / 0.5
GİRAN: agır, ağır / 0.5
KİRR, KİLM: kısa, kısga, kırt (Eski Türkçe) / 0.5
TENİK: ince, yince, yinc
CENİ: kadın, cini (Eski Türkçe kişi, can) / 0.5
GEÇE: çocuk, çağa (çocuk, küçük) / 0.5
Pİ: baba / 1
HEYVAN: Eski Türkçe an, ang, hayvan / 1
MIRIÇİKE, MİLÇİK: kuş, bürkid (kartal), börtü (yumurtadan çıkan hayvan), bird (İng.) / 0.5
KERM: kurt (solucan anlamında, kıvrımlı, kıvrılan)
DARE: ağaç, terek, direk / 1
DARİSTAN: orman, koru, terek (ağaç) / 1
ÇWE, ÇİWE: sopa, çubuk (çub > ÇİV - b, v değişimi) / 1
BER, BEYR: meyve, ferik, börtlen (böğürtlen, berry) / 1
REYE, RİÇE: kök, örk ( örk > radix, root > RİÇE – Türkçedeki baştaki sessizin atılması kuralı) / 0.5
ÇERE: çayır / 1
ÇERME: deri > derma (Latince) ?
GUNİ, GONİ: kan / 1
GOÇ: boynuz, eski Türkçe ‘horek’, Türkçe ‘koç’ ?
GOŞ: kulak, Eski Türkçe ‘ku’ (ses) / 1
PİRNİK-E: burun / 1
DİNDAN: diş, tiş, didiş (dişle) > dent (Latince), teeth (İngilizce) / 1
ZANİ: diz, incik (bilek kemiği), yincür (eklem) > knee (İngilizce) / O.5
LOQRA (lokra): barsak, karın
VİYE, VİL: boyun (boyun > viye B > V değişimi ) / 1
ZERRİ: yürek, cörök, ürek > cor (Latince), heart > ZERRİ
GAZ: ısır / 0.5
WENAN: ye, yemek, yenmek / 0.5
TUFİ: tükür / 0.5
PİF, PUF: üfle, üfür, püfle / 1
ZANAYEN: bilmek, san, kan ( san > ZAN ) / 1
TERSAYEN, TERSEN, PERWA: kork, ürk (Eski Türkçe ‘böri’: kurt, vahşi hayvan) > fear (İngilizce)
KİŞTEN, KİŞEN: öldür, kes (Türkçe ‘kes’ kökünden gelir) / 1
PERO: dövüş, vuruş (war) ( vur, vuruş > pero, pero dayen V > P değişimi ) / 1
ABİRİAYEN, ABİRNAYEN, PARA KERDEN: böl, ayır, adır, öbür, parçala / 1
TERDEN: kazı, kert, tırtıkla, tara
PERRAYEN: uçmak, fırla, pırla, pırpır / 0.5
VİLEYNAYEN: ov, ovala ( ovala > viley ) (hyväillä - Fince) / 0.5
ŞİWEN, ŞİWİTEN, ŞOYAYEN: yıkamak. Büyük olasılıkla Türkçe ‘su’ köklü.
TOT, KUT: it, itele, itti… / 0.5
ESTARE: yıldız, Türkçe ‘dız, diz’ eki, Türkçe ‘tir’ eki (Erendiz, Erentir) / 0.5
AW-E (ab): su, Türkçe ‘ba, bu, but’… / 0.5
VARAN (baran): yağmur, bora, boran (Kök Türkçe ‘bur’) / 1
ÇEM, RO: çay, ırmak, ır / 0.5
KUÇ-E: kaya, taş
XUS, QİRS (kirş): kir, toz, pas / 1
WAR, WARE: yer > earth > WAR / 1
MİJ: sis, pus, muz, mug, mişk / 1
ASMEN (asuman): gök, aspan (Kırgız) / 1
SİYİ: yel, es, esinti / 0.5
DUN: duman / 0.5
ADİR, KİLL-E: ateş, od, yalaz (kül ?) / 0.5
WELL-E: kül / 0.5
RAY: yol, Eski Türkçe ‘oruk’, ara / 0.5
KO, KOY (dağ); DİAR (yukarı); DİARİJ-E (dağlı) / 0.5
ZERD-E: sarı / 1
SERRE: yıl, Eski Türkçe ‘yır’, sene
NEW: yeni, yengi, Eski Türkçe ve bazı Türk lehçeleri ‘naa’ / 0.5
XİRAB: kötü, (harap, kirli ?) / 0.5
PİS-E: pis, kirli, paslı, bas, bıs / 1
DÛZ-E: düz, pürüzsüz / 1
RAŞT: doğru, dürüst (dik, direk), kirtü (gerçek)
DÛRİ: uzak, ırak, ıra
DE: de, da (orada, burada) / 1
U: ve, ile, ula / 0.5
EGER: eğer ( kökü Farsça değil, Türkçe ‘o gerçekse’ > eger ) / 1
Çİ KE: Because – için, çünkü ( ‘için’, ‘uçun’ kökü Türkçe nedensellik kökü ve eki de Türkçe: için ki > çünkü ) / 1
NAME: an, ün, san, nam, Ural dil grubunda ‘nimi’ … hepsi Türkçe kök > name (İngilizce) / 0.5
TÜRKÇE KURMANCİ ORTAKLIĞI İÇİN (Kürtçe olanlar büyük harfli)
MİN: ben, men / 1
ME: biz, miz / 0.5
Kİ, KE: kim / 1
NE, Çİ: ne, han-ki, ki (what) / 1
NA: hayır, değil, yok, Türkçe olumsuz ‘ne’ ( ne o ne bu ) / 0.5
YEK, EK: tek, bir / 0.5
DU, DODO: iki, tüng, tüngai (Teleud Türk lehçesi – Türkiye’de ‘düve’: iki yaşında inek, gibi sözcüklerde kalmış.) / 0.5
GİR: büyük, iri ( iri > gir ) / 0.5
ÇÜÇİK, BİÇÜK, PİÇÜK: küçük / 1
KES: kişi, insan / 1
ÇİVİK, BALİNDE: kuş ( civciv ? )
KUÇ, KUÇİK: köpek, kuçu / 0.5
DAR: ağaç, Eski Türkçe ‘terek’… / 1
DARİSTAN: orman, terek (ağaç) / 0.5
HEK, TOV, TOXİM: tohum (Farsça denir ancak büyük olasılıkla o da Türkçe köklü) / 0.5
KOK, QURM, REH, RİŞ: kök, örk / 1
ÇERM: deri
XUN, XWİN: kan / 1
GUH, GOÇİK, GUÇİK: kulak, Eski Türkçe ‘ku’ (ses) / 1
DİDAN, DİRAN: diş, didik / 1
Pİ, PE: (foot), Eski Türkçe ‘but’, Eski Türkçe ‘padak’ (ayak) / 1
QİRRİK, GERU, HEFİK: gırtlak, boyun / 1
MEMİK, BER: meme, bağır / 1
GUH LE BUN: duymak, Eski Türkçe ‘ku’ (ses), kulak / 1
KUŞ, KUŞTİN: öldür, kes > KUŞ / 1
FİR, FİRRİN, FİRİN: uçmak, fırla, pırla / 0.5
GES: ısır / 0.5
HİLATİN: kalk, kalkmak / 0.5
MANG: ay, uydu olarak ay, moon (İng.) / Eski Türkçe ‘moncuk’ (boncuk), yuvarlak şey / 0.5
STER, SİTER: yıldız, star (İng.), Türkçe ‘dız, diz’ eki, Türkçe ‘tir’ eki (Erendiz, Erentir) / 0.5
AW, AB, AV: su, Eski Türkçe ba, bu, but / 0.5
BARAN: yağmur, boran, buran > BARAN > rain (İng.) / 1
QUM, KUM, MİLİNCE: kum, mil / 1
DER, DEWS: yer, earth (İng.), terra (Latin), toprak, torpak / 1
DUKEL, DUXAN: duman / 1
XWELİ, XULAV: kül / 1
RE: yol, oruk, ara / 0.5
DAX, ÇİYA, DİYAR: dağ / 1
SOR, AL: al, kırmızı / 1
KESK, HEŞİN: yeşil
ZER, ZAR, ZERD: sarı / 1
GERM, KEL: sıcak, Altay Türkçesi ‘kala’: yanmak, sıcak / 0.5
NU, NUH: yeni, yengi, ‘naa’ bazı Türk lehçeleri / 0.5
NAV, NAVDER, NAME: ad, isim, name (İng.), nam, an, san, ün / 0.5
Kaan Arslanoğlu
Odatv.com
