Akıl Oyunları filmi
O film, matematikçi John Nash’in hayatını konu alır.
Editor
0
Size John Nash’in de içinde olduğu gerçek bir hikayeyi aktarayım:
1950'li yıllarda Nash ile birlikte aynı okulda matematik dersi veren Don Newman, üstünde uzun süredir çalışmakta olmasına rağmen bir matematik problemini çözemez.
Bir gece şöyle bir rüya görür:
Aynı problem üstünde kafa yorarken John Nash odaya girer. Nash’e problemin çözümünü bilip bilmediğini sorması üzerine, Nash de bildiği cevabı ona anlatır.
Bu rüya sayesinde, Don Newman o sabah sorusunun çözümünü bulmuş olarak uyanır ve hatta bunu bir makaleye dönüştürerek, Nash’e de dipnotta teşekkür ederek, bulgularını dergide yayımlatır.
*
Bir fikri rüyasında görenler ve benim gibi aklındaki sorulara rüyasında cevap bulanlar olarak sayımız hiç de az değildir diye tahmin ediyorum.
Bugün tatil hakkımı kullansam ve bir yıl önceki bir yazımı paylaşsam size ayıp olmaz değil mi?
*
Rüyaları sonuç alacak şekilde görme çalışmasına “dream incubation” adı veriliyor. Dilimize “rüya kuluçkası” olarak çevirebiliriz. Bunun temeli de Antik Yunan’da Asklepioslarda, hastanın hekimlik yapan kişilerce uyutulmasına ve görülen rüyaya göre tedavi planı geliştirilmesine dayanıyor.
Yıllar önce, Scientific American Mind'dan öğrenmiştim. Rüyamızda bir fikir bulmanın veya bir soruya cevap oluşturmanın ilk şartı uykunun en derin, rüyaların en gerçekçi olduğu evreye, REM uykusu evresine geçebilmiş olmak. Çünkü bu evrede beynimiz, uyanıkken nasıl aktifse REM’de de aynı şekilde aktif oluyor.
Fakat iyi bir farkla: Düşüncelerimizi sadece mantıklı ve tanıdık olanla sınırlayan beyin alanları bu evrede çok daha az aktif.
İkinci koşul, uyumadan önce çözüm aranan sorunu ve o konuda bir rüya görmek istediğini amaçlı olarak 5–6 dakika düşünmek gerekiyor.
Uykudan uyanınca da hemen yataktan çıkmayıp hatırlanan şeylerin daha sonra yorumlamak üzere not alınması öneriliyor. Bir haftalık bir çalışma süresi sonunda etkili sonuçlar almaya başlayabiliyorsunuz.
*
İşin bilimsel temeli ve ipuçları bir tarafta dursun; bilirsiniz, bizde bir de istihareye yatmak vardır. Ancak, o daha çok, bir işin sonucunun hayırlı olup, olmayacağını görmeye yöneliktir. Hatta rahmetli anneannem, hatırlarım, bizim için sıklıkla yatar ve her zaman doğru sonuçları görürdü.
Bitirirken, sözü önce Ahmet Hamdi Tanpınar’a bırakayım:
Onun Saatleri Ayarlama Enstitüsü romanında bir diyalog geçer. Doktor Ramiz, romanın kahramanı Hayri İrdal’dan hastalığına daha uygun rüyalar görmesini ister.
-Size bu hafta görmeniz lazım gelen rüyaların listesini veriyorum.
…ve elime bir kağıt parçası uzattı.
-Doktor, isteyerek rüya görülür mü hiç? Reçeteyle rüya… İmkân-sız.
-Bu müspet bir ilimdir, dostum! Burada itiraz olmaz.
*
*Görsel, sanatçı Pierpaolo Rovero’ya ait.
Geçen sene yayımladığımda, sevgili Candan Schabio bu görsele şöyle bir başlık yakıştırmıştı:
"Ne çok hayat var ve acaba rüyaların kaçı ortaktır?"