İçinden hiç tren geçmeyen Dalaman Tren Garı’nın ilginç hikayesi.

Dalaman’a geldiğinde yapılan yanlışlığı anlayan hıdiv, bitmiş binayı yıktırmadı....

İçinden hiç tren geçmeyen Dalaman Tren Garı’nın ilginç hikayesi.
Yapılan ufak bir yanlışlık sonucu Mısır yerine Dalaman’a inşa edilen ve içinden hiç tren geçmeyen Dalaman Tren Garı’nın ilginç hikayesi.
Güzel ülkemiz Türkiye’de içinden hiçbir trenin geçmediği, en yakın demiryolunun yüzlerce kilometre ötede olduğu bir tren istasyonun olduğunu söylesem herhalde herkes şaşırır. Ama içinde demiryolu ağı olmayan Muğla ilinin Dalaman ilçesinde bundan 100 yıl önce bir tren istasyonu yapıldı ve bu tren istasyonu hala senelere meydan okurcasına ayakta durmaktadır. Gelin, bu yapının ilginç istasyonunun hikayesine birlikte bakalım.
19.yüzyılın başlarında Kavalalı Mehmet Ali Paşa Mısır’ı ele geçirdi ve Mısır valisi oldu.
İleriki yıllarda da Osmanlı ordularını belirli yerlerde yenerek Kütahya’ya kadar ilerledi. Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın işgal ettiği yerlerin içinde, zamanın Osmanlı imparatoru 3. Selim’in annesi Mihrişah Hatun’a hediye ettiği Tepearası, Eskiköy, Dalyan, Ortaca, Akıncı, Güzelyurt ve Dalaman’ın tamamını kapsayan 360 bin dekarlık çiftlik alanı da bulunuyordu.
Kavalalı’nın Osmanlı ile yaptığı anlaşma gereği Mısır’ın idaresi babadan oğula geçecekti. Bu anlaşma sayesinde Mehmet Ali Paşa’nın ölümü ile arazilerin idaresi aileye kaldı ve 1874’te doğan 2. Abbas Hilmi Paşa ileriki yıllarda Mısır’a hıdiv olunca Mısır ve Dalaman’daki toprakların da mülkiyetini ele geçirdi.
Abbas Hilmi Paşa, 1905 yılında gemi ile sarsala koyuna geldi.
Bugünkü Dalaman’ın henüz olmadığı o günlerde, 30 evin bulunduğu söğüt isimli bir köyün bulunduğu bölge oldukça verimli toprakları ve uçsuz bucaksız ovaları ile av meraklısı olan Abbas Hilmi Paşa’nın büyük beğenisini kazandı.
Şu an bile Sarsala Koyu Dalaman’ın en güzel koyları arasında gelmektedir. Her yıl yüzlerce turistin geldiği bu koy ve çevresinin bir de 19.yüzyıldaki bakir halini düşünürsek Abbas Hilmi Paşa’nın neden beğendiğini anlayabiliriz.
Bölgeye yerleşen Mısır hıdivi, kısa sürede iskele ve depo inşa ettirdi.
Etraftaki bataklıkları da kurutan hıdiv, son iş olarak Dalaman’a bir av köşkü yaptırmak için harekete geçti. Aynı günlerde hıdivin Mısır’a da bir tren istasyonu projesi vardı. Her iki projeyi de Fransız mimarlara verdi.
İki binanın da projesi hazırlandı ve Fransa’dan biri Dalaman’a diğeri de Mısır’a olmak üzere 2 ayrı gemi proje ve malzemelerle birlikte yola çıktı. Kimi rivayete göre gemilerin rotaları yanlış verildi, kimilerine göreyse malzeme ve projeler yanlış gemilere yüklendi ama sonuçta Mısır’a gitmesi gereken tren istasyonu projesi Dalaman’a, av köşkü projesi ise Mısır’a gitti.
Vakit kaybedilmeden binanın inşasına başlandı.
Sarsala Koyu’na gelen gemilerdeki malzemelerin bir kısmı Abbas Paşa’nın sıcağa dayanıklı diye Mısır ve Sudan’dan getirdiği işçilerin sırtında, daha ağır malzemeler ise kağnı, deve ve eşeklerle yaklaşık 12 kilometrelik mesafeye götürüldü. İddialara göre hıdiv Abbas Paşa bu kağnıların geçmesi için bu alana özel yol yaptırmıştı. 
Vakit kaybedilmeden binanın inşasına başlandı ve kısa sürede bitirildi. İnşaat bitince de Dalaman’a bir tren istasyonu, Mısır’a da o yıllar için oldukça modern ve mükemmel bir av köşkü ortaya çıktı.
Hatta plana göre yapılan binanın hatalı olduğunu fark etmeyen işçiler bina önüne bilet gişesi yapmış ve ray döşemişti.
Dalaman’a geldiğinde yapılan yanlışlığı anlayan hıdiv, bitmiş binayı yıktırmadı ancak gişe bölümü ve rayları kaldırttı. İleriki yıllarda da istasyonun yanında bir de cami inşa ettirdi ve 1928 yılına kadar çiftlik hıdiv Abbas Hilmi Paşa’nın mülkiyetinde kaldı.
1950 yılından sonra Dalaman devlet üretme çiftliği oldu.
Hidivi Abbas Paşa’nın çiftliğin organizasyonu için aldığı banka kredisini geri ödeyememesi üzerine çiftlik özel bir yasa ile Atatürk tarafından 1928 yılında hıdivden alınarak, Gros adında bir Fransız şirketine kiralanıyor. Şirket tarafından 10 yıl işletildikten sonra, 1938 yılında Atatürk‘ün vasiyeti doğrultusunda ziraat vekaletine bağlı devlet işletmeleri kurumuna devredilen çiftlik; 1950 yılından sonra Dalaman devlet üretme çiftliği oluyor.
Bu tarihten itibaren jandarma karakolu olarak kullanılan bina, 1958 yılında devlet üretme çiftliğine devredildi. Çiftlik, 1984 yılından bu yana da TİGEM çatısı altında, dalaman tarım işletmesi müdürlüğü olarak çalışmalarını sürdürmektedir.
İşte dünyada içinden hiç tren geçmeyen bir tren istasyonunun hikayesi budur.
Ek bilgi: Dalaman’daki tren istasyonunu yaptıran Abbas Hilmi Paşa aynı zamanda İstanbul’daki Hıdiv Kasrı’nı da yaptıran kişidir......E.Doruk
Yavuz Şen Sayfasından ALINTI
Resim önizleme