ÇANAKKALE SAVAŞI’NIN DİRİLEN ŞEHİDİ: TİRELİ ÇALIK HÜSEYİN
Tire'den Çanakkale'ye savaşmaya gelmiş ve esir düşmüş. Devamlı nargile çekermiş ve bir seccadesi varmış.”
Editor
0
ÇANAKKALE SAVAŞI’NIN DİRİLEN ŞEHİDİ: TİRELİ ÇALIK HÜSEYİN
1892 yılında, İzmir-Tire’nin Kireli köyünde doğan Çalık Hüseyin, I. Dünya Savaşı’nda, askerlik görevi için Çanakkale Cephesine sevk edilir. Savaş sırasında Fransızlara esir düşer ve kendisi gibi esir düşen diğer Türk askerleri ile birlikte Marsilya’daki esir kamplarına gönderilir. Çalık Hüseyin, esaret altındayken uzun bir süre angarya çalıştırılır ve büyük zorluklar içinde yaşamını sürdürmeye çalışır. Nihayetinde bir Fransızın evine bahçıvan olarak verilir. Zamanla, evli ancak kocasından ayrı yaşayan evin hanımı Bernadette ile aralarında bir ilişki başlar. Bu ilişkinin neticesinde de bir erkek çocukları olur. Bernadette, Çalık Hüseyin’le evli olmadığı için çocuğunu ayrıldığı eşinin nüfusuna kaydeder ancak çocuğun ikinci ismini de Hüseyin koyar. İlişkilerinin sonunu ise Çalık Hüseyin’in 7 yıldan fazla süren esaretinin sona ermesi ve Türkiye’ye dönmek istemesi getirir. Ancak Çalık Hüseyin bürokratik sorunlar nedeniyle Fransa’dan ayrılamaz. Bunun üzerine de tıpkı diğer göçmenler gibi seyyar satıcılık, demiryollarında ve tarlalarda işçilik yapar. Bir süre sonra Rachel Marcot adlı bir kadınla evlenir ve oturma izni almasının ardından 1953 yılında, eşiyle birlikte Tire’ye geri döner. Döndüğünde ise askerlik kayıtlarında "şehit", nüfus kayıtlarında ise "ölü" olduğu ortaya çıkar. O dönemin gazeteleri “Dirilen Şehit” ve “Şehit, Kontesle Döndü" manşetleriyle olayı magazinleştirir. Hatta Aydabir dergisi, 17 Kasım 1953’de yayınlanan haberde, olayı okuyucularına “Dirilen Şehit: Kırk Sene Sonra Yirmi Sekiz Yaşında Bir Fransız Dilberiyle Köyüne Döndü” başlığı ile duyurur. Çalık Hüseyin Kireli köyünde eşiyle birkaç ay kaldıktan sonra Fransa’ya geri döner, dönüşten iki yıl sonra da ölür.
Tüm bunlar yaşanırken Çalık Hüseyin’in ilk eşi Bernadette’nin ailesi, ailenin erkek çocuklarına Hüseyin ikinci adını vermeye devam eder. Söz konusu hikâye de Çalık Hüseyin’in torununun oğlu olan ve Fransa'nın kuzeyindeki Lille şehrinde yaşayan tarih öğretmeni Vincent Hüseyin Pieterarens’in, bulduğu bir aile fotoğrafının izini sürmesiyle ortaya çıkar. Vincent Hüseyin Pietererans, 1994 yılında büyük dedesinin doğup büyüdüğü Tire'de akrabalarına ulaşmayı başarır. Kendisi büyük dedesi ile ilgili olarak, şunları söyler:
"Tire'den Çanakkale'ye savaşmaya gelmiş ve esir düşmüş. Devamlı nargile çekermiş ve bir seccadesi varmış.”
Çalık Hüseyin’in bu ilginç hikayesi “Büyükdedem Çalık Hüseyin” adlı belgesele de konu olur. Belgeselin fragmanı için bkz:
