HAYIR DİYEBİLİYOR MUSUNUZ?

Sevdiğimiz kişilere, hayatımızdaki önemli insanlara onları kırıp üzeceğimiz endişesi ile ‘hayır’ diyemeyiz. Zor durumda kalsak da istediklerini yapmaya çalışırız. ‘Evet’ dediğiniz her an başka bir şeye ‘hayır’ dediğinizin farkında mısınız?

Zamanın yetmediğinden en çok şikayet edenler en fazla ‘evet’ diyenlerdir. Çoğunlukla kendi özel zamanımızdan çalarak başkalarına ‘evet’ diyoruz. Örneğin başka biri ile görüşmemiz varsa o anda gelen teklife ‘hayır’ diyoruz da, dinlenmek için kendimize vakit ayırdığımızda gelen teklife ‘hayır’ diyemiyoruz.

Neden Hayır Diyemiyoruz?

Sevilmek istiyoruz. ‘Evet’ dersek bizi daha çok seveceklerine inanıyoruz. Bencil görünmek istemiyoruz. Değerli olmak, takdir görmek istiyoruz. Karşı tarafı mutlu etmek istiyoruz. Uyumlu olursak çatışmaları engelleriz sanıyoruz. İlişkiyi bozmak istemiyoruz. Karşı tarafı üzmek, kırmak istemiyoruz. Kendimize güvenimiz olmadığı için hayır diyemiyoruz. İlgiyi kaybetmekten korkuyoruz. Gruba dahil edilmemekten korkuyoruz. Suçlu hissetmekten kaçıyoruz. Kaba olmak istemiyoruz. Herkesi memnun etmeye çalışıyoruz. Tüm bu sebepler bizi evet demeye zorluyor. Karşılığında her şey istediğimiz gibi oluyor mu? Çoğu zaman maalesef o da olmuyor.

Neden Hayır Demeliyiz?

Herkesi mutlu etmek mümkün değildir. Her şeye 'evet' dediğiniz durumda bile birileri muhakkak mutsuz olacaktır. Öncelik her zaman bizde olmalı. Biz ne kadar mutluysak etrafımızdakileri de o kadar mutlu ediyoruz.

Kendimize verdiğimiz değeri korumalıyız. Kendimize saygı duymalıyız. Sırf başkaları istiyor diye onların dediklerini yapmak kişinin kendisine olan saygısını da yitirmesine yol açabilir. İstemeden yaptığınız şeyler beden dilinize yansıyacaktır. Karşı taraf,  onlar için bir şeyi istemeyerek yaptığınızı fark ettiğinde daha fazla üzülebilir.

Her şeye evet dediğinizde gereğinden fazla işi yükü omuzlarınıza biner. Kendi yapmanız gereken işlere yeterince vakit ayıramazsınız. Performansınız düşer.

Çoğu zaman yaptığınız iyilikler zamanla göreviniz olmaya başlar. Hep yapmanız beklenir.

Hayır Diyebilmek İçin

Yapmak istemediğiniz bir teklif alırsanız, o an müsait olmadığınızı, ancak daha sonra bununla ilgilenebileceğinizi söyleyebilirsiniz. Örneğin akşam sinemaya davet eden bir arkadaşınıza o gün müsait olmadığınızı ancak hafta sonu bir kahve içmeyi teklif edebilirsiniz.

Yapmanızı istenen şeyin sizde nasıl bir duygu açığa çıkaracağını anlatabilirsiniz. ‘Oraya gelmek istemiyorum, çünkü; tanımadığım insanlarla bir arada olmayı sevmiyorum.’

Hayır kelimesinin yerine maalesef, üzgünüm gibi kelimeleri de kullanabilirsiniz. İfadeniz daha yumuşak olacaktır. Tek kelime ile ‘hayır’ demek yerine neden tercih etmediğinizi açıklayabilirsiniz. Örneğin; ‘seni anlıyorum, bununla birlikte bitirmem gereken acil bir işim var’ diyebilirsiniz.

Daha yumuşak ifadelerle teklifi geri çevirebilirsiniz. Örneğin:

·        Sana yardım etmeyi isterdim, ancak…

·        Bu konuyu biraz düşünmem lazım, yarın haber veririm.

·        Maalesef benim için uygun değil. Ama şöyle yapabiliriz…

·        Bugünlerde çok yoğunum, ancak haftaya müsait olacağım.

·        Bunu ben yapamam ama belki … yardımcı olabilir.

'Hayır' demenin önündeki en büyük engel kendi iç sesinizdir. 'Hayır' dersem kırılır düşüncesinden kurtulmanız gerekir. Siz 'hayır' cevabı aldığınızda ne hissediyorsunuz? Reddedildiğinizi düşünüp üzülüyor musunuz? Başkaları da sizin gibi 'hayır' deme hakkına sahiptir. 'Hayır' cevabı aldığınızda bunu üzerinize alınmak yerine reddedilenin siz değil teklifiniz olduğunu hatırlarsanız siz de daha kolay hayır demeye başlayacaksınız.

Kimlere ve hangi durumlara 'hayır' diyemediğinizi fark edin. Bazı kişiler sizi sürekli kendi çıkarları için kullanıyor olabilirler. Net olduğunuz halde sınırlarınıza saygı duymayan biriyle ilişkinizi bitirmek bazen en iyi çözümdür.

Prensipleriniz olsun ve onlara bağlı kalın. 'Hayır' derken prensipleriniz nedeniyle olduğunu açıklamak daha kolay gelecektir. Bahanelerle değil, sebeplerle açıklayın. Örneğin ‘ben genelde bu tür işleri yapmıyorum’ diyebilirsiniz.

Hemen cevap vermek zorunda değilsiniz. Şu anda hemen 'hayır' demek istemediğinizi ama işiniz bitince arayacağınızı söyleyebilirsiniz. 'Acil cevap istiyorsan o zaman hayır.’ Sonradan aramayı unutmamak kaydı ile tabii.

Önünüzde planlarınız olursa onlara bağlı kalma ihtimaliniz artacaktır. Günlük, haftalık ajandanız olsun ve hangi işleri bitirmeniz gerektiğini önceden belirleyin. Yapmanız gereken şeyleri başkaları gördüğünde onlar da size anlayışla yaklaşacaklardır.

Kendinizi ‘evet’ demeye mecbur hissediyorsanız karşılığında siz de bir şey isteyin. ‘O zaman sen de benim için şunu yapar mısın?’.

Bir şeye ‘evet’ demeden önce şunları düşünün:

·        Bu iş için yeterince zamanım ve enerjim var mı?

·        Bu işi yapmak istiyor muyum?

·        Bu işi yapmamın hedeflerime ulaşmamda bana bir faydası olacak mı?

·        Bu iş bana yeni şeyler öğretecek mi?

Sık sık 'evet' diyen biri iseniz hemen değişmek zordur. Gün içinde pratik yapmaya başlayın. Basit ve önemsiz görünen işler için 'hayır' diyerek kendinizi alıştırmaya çalışın. Evet ve hayır kelimelerini hayatımızda dengeli kullandığımızda hem kendimizi, hem de başkalarını daha çok mutlu ettiğimizi fark edeceğiz.

Sizin kendinize saygınız olmazsa başkalarının da size saygısı olmaz. Gerçek özgürlük 'hayır' diyebilmekle başlar. Siz 'hayır' diyebilen birisi misiniz? 'Hayır' dememek için kendinizi mi feda ediyorsunuz?

Bereketli ve bol kazançlı günleriniz olsun.

Gülfidan Bereket

ActionCOACH – İşletme Koçu