Eski İran'da Baharın Aşkın Ruhu

“İyi yap, iyi söyle ve iyi düşün. ”  
– Ahura Mazda

Başyapıtı Shahnameh – Kralların Kitabı ile tanınan İranlı şair ve yazar Ferdowsi (940 – 1020) , İran'ın M.Ö. 1500'e kadar uzanan kadim tarihini aydınlatıyor. Yaratılış mitini, eski kralların ve kahramanların kişiliklerini ve tarihin akışı boyunca iyinin kötüye karşı mücadelesini anlatıyor. Hikâyeler, kutsal kitabı Avesta ile tanınan Pers peygamberi olduğu söylenen Zerdüşt'ün fonunda sahneleniyor.  ve eski İran'da tek tanrılı dini kurmuş olmak. "İyilik yap, iyi söyle ve iyi düşün" Zerdüşt öğretisinin özü, Shahnameh'in özünü oluşturur. Tek Tanrı'ya olan sarsılmaz inançtan ve olayların akışını değiştiren insanın doğruluğundan fışkıran ivmenin her türlü kötülüğe karşı kahramanca savaşların hikayelerinde dokunmuştur. Dönemin en mağrur minyatür ressamları tarafından resmedilen eser, aynı zamanda İran sanatının bir hazinesi konumundadır. Azizlerin ve bilgelerin derslerini ortaya koyan mistik manevi gelenek, kitaba büyülü bir renk atfeder.

İran Yeni Yılı Nevruz'un 20 Mart'ta kutlanmasının Zerdüşt (~ M.Ö . doğruluğun ve iyiliğin vücut bulmuş halidir. Zerdüşt inancında kötülüğü temsil eden Ahriman , Zahhak'a babasını öldürerek tahta çıkmanın hakkı olduğunu söyler. Ahriman kulağına mırıldanırken her omzuna birer yılan yerleştirir.

Buna karşılık Zahhak, planlandığı gibi babasını öldürür ve tahta çıkar. Yeni kral yavaş yavaş zalim bir tirana dönüşür. Onun kuralı merhamet tanımıyor. Omuzlarına konulan iki yılan asla tatmin olmayacak. Gelişimini izlemeye devam eden Ahriman, aklına yeni bir fikir gelir ve gencin beyniyle yılanları beslemezse beyninin hastalanacağı konusunda Zahhak'ı uyarır. Bunun üzerine kral vakit kaybetmeden katliamı başlatır. Ülkenin gençleri birer birer kapılıp, ardından çifter çifter sarayın zindanlarına getirilerek öldürülmeyi bekliyor. Halk çaresizlik ve korku içinde sürükleniyordu. Genç nüfus, ya yapabildikleri takdirde kaçtıklarından ya da öldürüldüklerinden giderek azalıyordu. Umutsuzluk o kadar yayılmıştı ki bahar gecikmişti, yeşil filizler, tomurcuklar görünmüyordu. Kısıtlama hepsini teslim etti,

Üç oğlunu kaybetmiş bir demirci olan Kâveh , artık buna daha fazla dayanamayacağını keder içinde düşünüyordu. Ancak kalan son oğlu isyan eder ve gizlice demir silahlar yapmak için arkadaşlarına katılmaya karar verir. Annesiyle birlikte yaşayan yiğit, iyi kalpli ve nurlu bir delikanlı olan Fereydun köyünde hazırlanan silahları toplamaya başlarlar. Arkadaş grubu, Fereydun'dan kendilerine lider olmasını istediğinde, o kabul etti. Kısa süre sonra halkı doyumsuz kraldan kurtarmak için bir plan yapmaya başladılar.

Yaklaşan isyanı şebekesi vasıtasıyla haber alan kral, bu isyanı bastırmak için onunla bir anlaşma yapmak niyetiyle demirci Kâveh'i çağırttı. Anlaşmayı teklif etti: Kral, kalan son oğlunun hayatını bağışlaması karşılığında demircinin isyanı bastırmak için ortak olmasını istedi. Demirci, kralın bütün adaklarını itip kaktı, demir gürzünü omzuna taktı ve kralın sarayından ayrıldı. Dönüşünde halk için savaşması için özel gürzünü Fereydun'a verdi.

Tepelerde yaktıkları ateşlerle iletişim kuran gençler, demir silahlarıyla toplanarak 20 Mart günü saraya doğru yürüyüşe ^geçtiler .

Fereydun kralı yakaladı ve gürzüyle kafasına vurmak üzereyken iyiliğin temsilcisi Ahura Mazda “Zahhak'ın ölüm vakti henüz gelmedi” diyerek öldürmeme emri verdi. Fereydun emre itaat etti.

Zahhak'ı bölgede saygı duyulan yüksek ve güçlü dağ olan Damavend Dağı'na götürdüler, bir mağaraya yerleştirip bağladılar. Sonunda ölmedi. Rivayete göre insanlık var oldukça Zahhak kıyamete kadar orada kalacaktır.

Bütün söylenen ve yapılanlardan sonra, ülkeye bahar geldi, bitkiler ve ağaçlar yemyeşil oldu, bunun üzerine çiçekler ortaya çıktı ve neşeli tomurcuklarını gösterdi. Dünya neşeli renklerini aldı.

Özgürlüğü ve baharı kutlamak için ateşler yakılır; ziyafet sofraları kuruluyor, çıngıraklı ezgiler ruhları canlandırıyordu. Ülkenin üzerine çöken bunaltıcı karanlık, nihayet yükselen ateş alevleri ve taze baharın neşeli renkleriyle aralanıyor. Gençliğin yiğit gayretleri, Fereydun'un imanı ve Kâveh'in amansız bütünlüğü sayesinde vatan kurtuldu. Her âlemde bolluk taşkındı.

İran'da Nevruz'u kutlamak, günümüz İran'ında Zerdüşt döneminden beri köklü bir gelenektir. Bedenin ve ruhun yenilenen sevinçlerle yeniden canlanma ve yeni başlangıçlara geçme zamanıdır. Nevruz geri sayımında sofralar buğday çimi, sümbül çiçeği, ayna, sirke… bolluğu, sağlığı, arınmayı temsil eden, yeni yıl için uğur ve alamet telkin eden süslemelerle süslenir.

Sağlıklı, aydınlık ve bereketli bir bahar dileğiyle…

duygu bruce