Henüz 2 yaşındaki bir çocuğun gözünde keder gördünüz mü? Ben gördüm.

"Kıyametin onuncu gününde her zamanki gibi umudumu yeşertmek istiyorum.

Şubat 19, 2023 - 10:31

Henüz 2 yaşındaki bir çocuğun gözünde keder gördünüz mü? Ben gördüm.

Bir gece annesinin memesinden sütünü emerken, henüz yaşayamadığı dünyanın başına yıkılmasıyla bir aylık ailesinden ayrılan, süt kokusu dışında hiçbir şeyi olmayan bebekler gördünüz mü?

Hayatımda ilk defa ne cümlelerimi toparlayacak kelimem var, ne de ifade edebilecek mecâlim.

… diye yazmış Adana’da eşiyle birlikte doktorluk yapan arkadaşım Figen Demir. O, hem depremi bizzat yaşayan bir anne hem de hastanelere sevk edilen depremzedeleri iyileştirmeye çalışan bir hekim.

Şunu da eklemiş:

"Kıyametin onuncu gününde her zamanki gibi umudumu yeşertmek istiyorum.

Küllerinden vâr olan milletimin sağduyusu ve gücüne inanma isteğim; iyiliğin kötülüğü yeneceği, dünyanın iyi insanların yüzü suyu hürmetine dönüp, hep birlikte elimizden ne geliyorsa, bu uzun süreçte elele yürüyebileceğimize olan inancım beni ayakta tutuyor.”

*

Altruizmden, diğerkâmlıktan, bundan bir buçuk sene önce ülkemizdeki yangınlar döneminde yazdığım bir yazıda, aşağıdaki satırlarla bahsetmiştim...

Kuşlarda, sincaplarda ve diğer bazı hayvanlarda gözlemlenebilen bir davranış şekli var:

Ufukta bir düşman gören büyükbaştankara, uyarı ötüşüyle diğerlerini de haberdar eder. Etraftaki baştankaralar derhal kaçıp saklanırken, arkadaşlarını uyaran kuş aslında kendini tehlikeye atmış olur; çünkü uyarı ötüşüyle saldırganın dikkatini kendi üzerine çeker. Kaçıp kendini kurtarabilse de, saldırganın yine de diğer baştankaraları değil de onu yakalama ihtimali daha yüksektir.

Peki, kuş bu riski neden göze alır?

Bunu, altruizm / diğerkâmlık / özgecilik terimi ile açıklamak mümkün. “Özgecilik” fedakarlık demek; ille de özgür iradeye dayanmayan bir miktar fedakarlık gibi düşünebiliriz. Hayvanlar bunu türünün devamlılığına katkıda bulunmak için yapar ve uzun vadede doğada avantajlar da elde ederler.

Biz insanlara gelince…

Felsefeye özgecilik/altruizm terimini kazandıran Auguste Comte, insanlığın ahlâk ve kültür bakımından gelişmesinin ön koşulunun özgecilik olduğunu söyler.

Toplumları bir arada tutan itici güç işte tam olarak budur: “Hepimiz bu yolda beraberiz” hissini yaşamak ve yaşatmak.

Yazar Nazan Bekiroğlu demiş ya…

‘’Dünya dönüyorsa hâlâ, güzel insanların hatırına dönüyor.
Ve güneş kızarıp battığı halde güzel insanların hatırı için sapsarı doğuyor.’’