MİLYAR DOLARLAR NE DEMEK?

Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu, sık sık 418 Milyar dolar bir paradan bahsediyor. 

“Bu ülkenin 418 milyar doları çalınmış. Kim çaldı, nasıl çaldı ortaya çıkacak. Ortaya çıkmakla da kalmayacak; her kuruşu geri alınacak. Yağma düzeni son bulacak, nepotizm, kayırmacılık son bulacak. Ucu nereye gidiyorsa gitsin. Evrensel hukuk kaideleri içinde, kesinlikle ve kesinlikle hukuk içinde kalınarak yapılması gereken ne varsa yapılacak” diyor.

****

Ali Yeşildağ isimli, CB Erdoğan’ın ailesine çok yakın biri, “418 Milyar dolarlık soygun” ile ilgili örnekler vermeye başladı: 

Bu kişi “Tarım Bakanı ile birlikte devletin 3,5 Milyar Euro’sunu soyduk” diyor. Bu iddia doğruysa, Bakanın %50 hissesi olan şirketler vasıtasıyla bu soygun yapıldığına göre sadece bakanın payı 2 Milyar dolar civarında olmalı.

Ali Yeşildağ ayrıca “Birkaç firmanın zengin edilmesi için, canlı hayvan ve karkas et ithalatına izin verilerek milyonların et alamaz hale getirildiğinden” bahsediyor. Buradan ne kadarlık bir soygun olduğuna dair bilgi vermemiş.

Aynı kişi “2007’de Antalya havalimanı ihalesinden 1 milyar dolar rüşvet alındığını” iddia ediyor. 

Eski Emniyet Müdürü Hanefi Avcı, aynı firmaya daha sonra 20’den fazla ve daha da büyük ihaleler verildiğini ve bunların da araştırılması, soruşturulması gerektiğini söylüyor. Yani sadece bu şirkete verilen ihalelerde en az 20 Milyar dolarlık bir rüşvet ve bunun kat kat fazlası kamu zararı olabileceğini kastediyor.

****

Eski TBMM Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç gündeme getirilen iddialara ilişkin, "Sayın Cumhurbaşkanımızın veya bir başkasının isimleri karıştırılarak yapılan bu açıklamalara sadece üzüntü duyuyorum. Bunların doğruluk derecesini bilmem. Doğru olmamasını da temenni ederim. Ama suç iddiası ve isnadında bulunmaları karşısında hem yargı makamlarının hem de kolluk kuvvetlerinin gerekeni yapması doğru olur diye düşünüyorum" şeklinde konuştu.

Ben de bir hukukçu ve vatandaş olarak böyle düşünüyorum. 

Bu yazıda iddiaların doğruluğunu ve bu paraların tahsil imkanını tartışmayacağım. Sadece bu tutarda bir paranın ne demek olduğunu, Kılıçdaroğlu’nun nasıl bir riski göze aldığını göstermeye çalışacağım.

************************

418 MİLYAR DOLARIN HACMİ VE AĞIRLIĞI

Türkiye temiz toplum olacaksa öncelikle toplumun bu milyar dolarlı rakamların ölçeğini anlaması lazım. 

Nüfusunun çoğu yıllık 5-20 bin dolar geliri olan bir toplumda milyar doların ölçeğini kavramak kolay olmuyor. 

Asgari ücretin 8.506 TL, açlık sınırının 10.135 TL ve yoksulluk sınırının 33.015 TL olduğu bir ülkenin vatandaşlarıyız. Çalışanların ortalama ücreti de neredeyse asgari ücret seviyesine yakın bir durumda.

TL’den 6 sıfır atılmadan önce alıştığımız milyar TL ile karıştıranımız çok. Oysaki şimdiki milyar TL arasında tam 1 milyon kat fark var. Eski 1 milyar TL ile şimdiki 1 milyar doları mukayese ettiğimizde ise 20 milyon kat fark var.

418 Milyar dolar yaklaşık 8 trilyon TL eski para ile 8 kentilyon TL yapıyor. (8’in yanına tam 15 tane sıfır konarak yazılıyor).

Hepsi 200 TL lik yeni kâğıt paralarla, dakikada 1500 adet para sayan para sayma makinası ile tam gün çalışarak 19 günde sayılabiliyor. 

1 Milyar dolar kabaca 10 ton ediyor. 418 Milyar dolar ise 4180 ton.

Yani 418 Milyar doları 10 tonluk kamyonlarla taşımaya kalksanız 418 kamyon dolar taşıyacaksınız demektir. Ben paranın büyüklüğünü anlamak için ağırlığını örnek verdim.

Gerçekte bu para çoğu zaman böyle nakit olarak kamyon veya uçakla çıkmıyor. Yasal kılıflar bulunduğunda hesaptan hesaba sanal para olarak transfer ediliyor.

************************

418 MİLYAR DOLARIN DEĞERİ

Öncelikle belirtelim ki 418 Milyar dolar ile Türkiye’nin tüm dış borçları ödenebilir.

Karadeniz doğalgazı rezervi olarak bulunduğu söylenen gaz 30-40 yılda çıkarılacak. 418 Milyar dolar bu gazın tamamını çıkardığımızda (yaklaşık 40 yılda) elde edeceğimiz gazın toplam değeri kadar.

Türkiye’nin Cumhuriyet tarihi boyunca inşa edip daha sonra özelleştirdiği Tüpraş, Petkim, Seka, Sümerbank, Etibank, Tekel, Elektrik şirketleri gibi sanayi tesisleri, limanlar, kıymetli madenler de dahil (1986- 2021 arası) bütün özelleştirmelerden elde edilen gelir 70 Milyar dolar civarında. 418 Milyar dolar bu paranın 6 katıdır.

AKP iktidarlarının en çok övündüğü köprüler, yollar, havalimanları vd 21 yılda yaptığı altyapı yatırımlarının tamamının toplam maliyeti 418 Milyar doların dörtte bir kadardır. Ulaştırma Bakanlığının 2022- 2053 arası yapmayı planladığı toplam yatırım 197 Milyar dolardır.

****

1 MİLYAR DOLARIN DEĞERİ: Bir ihaleden bir kişiye ödendiği iddia edilen 1 Milyar dolar yaklaşık 20 Milyar TL eder ve 2 milyon 351 bin asgari ücretlinin maaşı demektir.

Türkiye nüfusu 85 milyon olduğuna göre 418 milyar $ her bir kişiye 4.917,65 $ yani 94.665,00 TL düşer. Yani toplumun her bir ferdinden 12 aylık asgari ücret kadar para çalınmış demektir.

Bu ülkede 9 bin TL borcunu ödeyemediği için intihar eden insanlarımız var.

Devlet 2 bin TL altındaki icra borçlarını ödeyemeyen vatandaşlarımızın borçlarını devlet sildi ve ödemeyi kendi üstlendi. Böylece 6 milyona yakın vatandaşın yaklaşık 30 milyar lira tutarındaki icralık borcu tasfiye ediliyor.

Yani 1 Milyar dolar ile yaklaşık 4 milyon vatandaşımızın icra borcu ödenebiliyor.

****

418 Milyar dolarla başka neler ödenebileceğine dair hayal gücümüz gelişmiştir umarım.

Eğer bu iddialar doğruysa, orta direğin fakirleşerek erimesi ve en fakir kesimin en temel ihtiyaç maddelerine bile erişemez hale gelmesinin temel sebeplerinden biri bulunmuş demektir.

Hukuk işletilirse, kamunun ve vatandaşların haklarının korunması çabası içine girilirse, bu hem zenginleşmemizin yolunu açacak ve hem de hukukun üstün olduğu, adalete güvenin geldiği bir ortamda mutlu yaşayacağız demektir. 

Ruhittin Sönmez

11 Mayıs 2023