Manisa’nın Demirci’sinde Geleneksel Mesleklerin Son Temsilcileri Yaşıyor
Manisa’nın Demirci ilçesinde, geleneksel kalaycılık ve semercilik mesleklerini sürdüren ustalar, yarım asırdan uzun bir süredir sanatlarını yaşatıyor. Teknolojiye direnerek devam eden bu meslekler, Demirci’nin tarihi ve kültürel dokusunun bir parçasını oluşturuyor.

Türkiye Günlüğü / Türkiye
Manisa’nın Demirci ilçesinde babalarından devraldıkları meslekleri geleneksel usullerle yürüten ustalar, sanatlarını yaşatmaya devam ediyor. Demirci, Türkiye’de cami halıcılığı ve el halısı dokumacılığının merkezi olmanın yanı sıra, geleneksel mesleklerin son temsilcileri ile de dikkat çekiyor.
Demirci’de yarım asırdan uzun süredir mesleklerini icra eden ustalar, ilerleyen yaşlarına rağmen sanatlarını yaşatmak için azimle çalışıyor. 10 yaşında babasından kalaycılığı öğrenen Kalaycı Ustası Ali Bilek, 74 yıldır bu zanaatı sürdürüyor. Semerci Ustası Mehmet Ali Ağaçcı ise babası Halil Ağaçcı’dan devraldığı mesleği 73 yıldır büyük bir özenle devam ettiriyor.
Ali Bilek: 74 Yıllık Kalaycılık Hikayesi
Manisa’nın Beyazıt Mahallesi’nde, evinin bahçesindeki 15 metrekarelik atölyede çalışan 84 yaşındaki Ali Bilek, babası Mehmet Bilek’ten öğrendiği kalaycılığı geleneksel yöntemlerle sürdürüyor. Mesleğe ilk adım attığı yıllarda at sırtında seyyar kalaycılık yapan Bilek, şu an atölyesinde eski usullerle hizmet vermeye devam ediyor.
Ali Bilek, kalaycılık işini şu sözlerle anlattı: “Kalay yaparken önce kabın kiri tuz ruhuyla temizlenir. Örs ve çekiç yardımıyla çarpık yerler düzeltilir. Daha sonra kumda ayağımla şekillendirme yaparım ve ateşte ısıtırım. Bir kabı kalaylamak bir saati bulur. Sipariş yoğunluğuna göre günüle 10’a yakın kap kalaylıyorum.”
Geçmişte Manisa ve çevresinde seyyar kalaycılık yaptığını belirten Bilek, “Eskiden bir ay boyunca atıma malzemelerimi yükler, Manisa ve İzmir’in köylerini dolaşırdım. Kalaycı diye bağırdığımda insanlar kaplarıyla gelirlerdi. Kalaylanmış kaplarda pişen yemeğin lezzeti farklı olur. Bugün de bu lezzeti bilen insanlar kapımı çalar” dedi. Bilek, ilerleyen yaşı nedeniyle artık gezemediğini ama mesleğini atölyesinde sürdürmeye devam ettiğini söyledi.
Mehmet Ali Ağaçcı: 73 Yıllık Semercilik Aşkı
Demirci’nin son semer ustası olan 91 yaşındaki Mehmet Ali Ağaçcı, semercilik mesleğini büyük bir sevgiyle sürdürüyor. “Eskiden yük ve binek işleri hayvanlarla yapılırdı. O dönemlerde semerci ustalarının şehri dolup taşardı,” diyen Ağaçcı, teknolojinin gelişmesiyle birlikte semerciliğin yok olmaya yüz tuttuğunu belirtti.
Ağaçcı, semer yapımında çınar ya da gürgen ağaçlarının budaksız kısımları, kamış, kendir ve deri malzemeleri kullandıklarını söyledi. “Dengesiz yapılmış bir semer, hayvanın sırtına zarar verir. Bu yüzden çok dikkatli çalışıyoruz,” dedi. Mesleği kendisinden sonra devam ettirecek kimsenin olmadığını belirten Ağaçcı, “Yaşım 91 oldu ama haftanın altı günü işyerimi açar, tamir işlerini yaparım. Yeni siparişler aldığımda gecelere kadar çalışırım,” diyerek mesleğine duyduğu sevgiyi dile getirdi.
Gelecek Endişesi
Kalaycılık ve semercilik, teknolojinin ve endüstrileşmenin etkisiyle giderek yok olmaya yüz tutan meslekler arasında yer alıyor. Ustalar, mesleklerine olan ilginin azaldığını ve çırak yetiştiremediklerini ifade ediyor. Ancak Ali Bilek ve Mehmet Ali Ağaçcı, son nefeslerine kadar baba mesleklerini yaşatma konusundaki kararlılıklarını koruyor.
Nurullah DÖNMEZ
Demirci Sevdalıları Sayfasından ALINTI