KURAN’I ANLAMAK

Düşünsenize bana özel yazılmış, gönderilmiş bir kitap. Hem yaratıcım hem sahibim tarafından. İnsan her yaşta daha farklı anlıyor. Mucizelerinden biri de budur. Gençliğinden beri hep merakım oldu Kuran’ı anlamak. Bu konuda tefsir usulü, tefsirde İsrailiyat gibi bir çok okuma yaptım ve arkadaşlarımla çalıştım. Kuran'ı tanımak öncelikle onun diline vakıf olmakla ilgilidir. Kuran'ın dili hem onun tarihsel bağlamıyla sıkı ilişki içindedir ve kendine has bazı özellikler taşır.

Fakat aynı zamanda Rabbimizden bize bir sesleniştir ve bizim onunla irtibatımızın ne şekilde olacağının örnekleri vardır içinde! İslam dini pratiğinde bilhassa ibadetlerde Allah ile birey arasında hiç kimse yer almaz. Bu toplu kılınan namazlarda ve hatta Hac gibi kitlesel ibadetlerde de böyledir. Yani bu dünya sahnesinde oynanan senaryoda (dünya hayatı) size biçilen rolde daima başroldesiniz. Bu kişisel ve sosyal hayatınızı iş dahil kapsadığında kamil bir müslüman olursunuz ve artık tüm yaşamınız ibadet sayılır.

Kuran'ın, kendi tarihsel bağlamıyla ilişkisini en açık biçimde gösteren özellikleri onun Arapça, saf, temiz ve sözel hitap tarzıdır. Bu hitap tarzı, muhatapların içinde bulundukları durumun dikkate alınmasının bir sonucudur. Araplar yazılı metnin egemen olmadığı, geleneğin şifahi olarak aktarıldığı bir kültür ortamında yaşamaktadırlar. Hicaz’da yaşayan Yahudiler ve az sayıdaki Hıristiyanlar hariç bölgede genel olarak ilâhi kitap nosyonundan uzaktılar. Bunlar Kuran'ın inişi esnasında mevcut yerel halkın içinde yaşadığı şartlardır.

Kuran temelde Allah merkezli bir anlatıma sahiptir. Vahyin mesajının esasını Allah’ın birliğinin hakim kılınması oluşturduğu için her türlü şirki dışlayan ve her şeye gücü yeten bir Allah düşüncesini yerleştiren anlatım tarzı Kuran'ın tamamına yansımıştır. Kuran, mesajını ortalama zihinsel kapasiteye sahip bir insanın rahatlıkla anlayabileceği bir anlatıma büründürmüştür.

Kuran temelde bir tarih, hukuk, bilim ve benzeri kitabı olmadığı için muhatabını bu konularda bilgilendirmek maksadını gütmez. Kuran, ilk muhatapların büyük çoğunlukla bildiği hususları kendine konu olarak almış, onlar üzerinden muhataplarının zihinlerini yeniden şekillendirme amacı gütmüştür. Bu bilinçlendirme yeni bir kimlik inşası içindir. Zira mevcudu dönüştürmek genelde ortama yepyeni bilgiler eklemek değil, o bilgileri başka bir amaç için kullanılır hale getirmekle mümkün olabilmektedir.

Kuran'ın içeriği, dili ve üslubu açısından farklı bir yapıya sahip olduğu onun karşıtları tarafından da kabul edilmiştir. Başta inananlar olmak üzere Kuran'ı tanımak ve onu daha doğru anlamak isteyen herkesin onun dilinin yapısını iyi öğrenmesi gerekmektedir.

Size bu konuyu yazımın kaynakçasında verdiğim iki kitaptan (1, 2) derleyerek özetlemeye çalıştım.

Gayret bizden başarı O’nda.