KİLİTBAHİR KALESİ (Denizin Kilidi)

KİLİTBAHİR KALESİ (Denizin Kilidi)

Foto:Akcan Mir 30.05.2018
Tarihçi Strabon’a göre, kenti ilk kez Lesboslular (Midilliler) kurdu. Sırasıyla Pers’lerin Atinalıların, Spartalıların, Romalıların, Latinlerin yönetiminde kalan Eceabat, 1354′te OrhanGazi’nin oğlu Süleyman Bey’in Rumeli’deki fetihleri sırasında Osmanlı topraklarına katıldı. Ece Bey’in önderliğinde fethedilen bölgeye Süleyman Bey tarafından Eceabat (Ece’nin imar ettiği, Ece’nin kurduğu) adı verilmiştir. Anıtsal Osmanlı kaleleriyle ünlüdür.
İstanbul'un Vatan topraklarına katılmasından sonra Büyük Sultan İstanbul'un güvenliğinin Çanakkale boğazından geçtiğini çok iyi takdir etmiş ve İstanbul'a saldıracak düşmanın İstanbul'a varmadan Çanakkale durdurulması gerektiğini düşünerek bu kaleleri inşa ettirmiştir.Kilitbahir Kalesi (Çimenlik Kalesi) Kale-i Sultaniye ile birlikte karşılıklı olarak İstanbul’un fethinden sonra boğazların denetimini sağlamak amacıyla Fatih Sultan Mehmet’in emriyle Yakup Bey tarafından 1462’de yaptırılmıştır. Kalelerin inşası kısa sürede süratle tamamlanmıştır. Kilitbahir kalesinin inşa kitabesi günümüze ulaşmamıştır. Buna karşılık tarihî kaynaklarda kalenin Fatih tarafından yaptırıldığı kesin olarak belirtilmektedir.
Taşdan bir yoncayı andıran kale , Çanakkale'nin karşı kıyısındaki Kilitbahir Köyü'nde bulunur.Üç ayrı avlusu vardır ve ortasında yedi katlı üçgen bir kuleden oluşuyor.Dıs surlar yay biçimindedir ve on adettir.İkisi dairesel,dördü üçgen,dördü de kare formundadır.Üç kapısı vardır ,ikisi karada bir taneside deniz yönündedr.Kule genelde kalede görev yapan askerlerin barınma yeri olarak kullanılmıştır. Kilitbahir köyünün bulunduğu bölgenin tarihte bilinen ilk adının, “Kynossema” (Köpek Mezarı) olduğu tespit edilmiştir. Bu isim; mitolojide geçen bir öyküye dayanmaktadır. Söz konusu öyküde, Troia Savaşı’nda bütün ailesini kaybeden Troia Kraliçesi Hekuba’nın, üzüntüsünden dişi bir köpeğe dönüştüğü ve burada öldüğü anlatılmaktadır.Bir diğer ismi de Maydos diye biliniyor.(Ege ve Doğu Akdeniz Bölgesi’nin M.Ö. 1200- 800 yılları arası, neredeyse hiç yazı kullanılmadığı için, ‘Karanlık Dönem’ olarak bilinir. Yazının tekrar tarihsel olaylar hakkında bilgi verdiği M.Ö. 8. yüzyıla ait belgelerde Madytos antik kentinin ilk kurulduğunda bir Thrak yerleşmesi olduğu, daha sonra M.Ö. 7. yüzyılda Midilli Adası´ndaki (Lesbos) Mytelene yerleşmesinden gelen Aioller´in kontrolüne geçtiği belirtilir. Doç. Dr. Göksel Sazcı (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Arkeoloji Bölümü))Kulenin merdivenleri ahşaptan olup Sizi ilk girişde Piri Reis karşılamaktadır.Yukarı bölümlerde günlük yaşamın ticaretten ibadete kadar eserler yer almaktadır.KALE MUHAFIZLARI, 'YEKTİR ALLAH' NİDALARIYLA KARŞILIYOR.Orada İlk duyunca ruhunuzun farklı bir boyuta taşındığını hissedeceksiniz.Oradaki atmosfer ile insan resmen bütünleşiyor.1915'teki Çanakkale Deniz Savaşı sırasında düşman güllesi isabet etmiş bir kaledir. Dolayısıyla Kilitbahir Kalesi aynı zamanda gazi bir kaledir. Zamanla coğrafi koşullara, rüzgara, yağmura bağlı olarak kalenin bazı noktaları harap olmuş bile olsa o ruhıyeti hisetmeniz zor değil.Dönemin tarihçilerinden Tursun Bey, İstanbul’un fethinin ardından Boğaz'ın en dar yerinde (Eceovası denilen mevkide) karşılıklı iki kale yapıldığını, birine Kilîdü’lbahr, diğerine Sultâniye adının verildiğini ve bu kalelere topların konulduğunu yazar. Kritovulos (Kiritoboulos) ise 867 (1463) yılı olaylarından bahsederken Gelibolu ve Bolayır Valisi olan Donanma Kumandanı Yâkub Bey’in bu kalelerin inşasıyla görevlendirildiğini, 869 (1464-65) yılı olaylarını anlatırken de inşaatın tamamlanmış olduğunu belirtir. İstanbul’un fethinden sonra Fatih dönemi mimarisinde geometriye verilen önemi yansıtan üç yapraklı yonca planına sahip Kilitbahir Kalesi, gelişen topçuluk teknolojisi ile dönemin askeri mimarisinin öncü bir şeması olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaşanmişlıkları yaşamanız dileğimle kalın sağlıcakla .

Akcan Mir 02.06.2018

Araştımacı Tarihçi -Yazar

http://akcan07.blogspot.com/