Kadın imzası resmin ‘değerini’ on kat düşürüyor

SALİHA SULTAN

Küresel sanat pazarında erkek bir ressamın eserinin getirdiği her 1 lira kazanca karşı, bir kadın ressamın eseri sadece 10 kuruş kazandırıyor. Erkek ressamın imzasını attığı eserin değeri artarken, kadın ressamın eserindeki imzası ise değerini düşürüyor. Bu şok edici bilgiler, önümüzdeki hafta BBC Radyo 4’te yayınlanacak Yeniden Hesaplama Sanatı belgeselinde sanatseverlerin dikkatine sunulacak. İngiliz gazeteci ve yazar Mary Ann Sieghart’ın sunacağı programda, Tate Modern’in direktörü Frances Morris; Finans Profesörü Renee Adams; Londra Sanat Fuarı sanat küratörü Naomi Polonsky, Sotheby’s’ten Helena Newman ve yazar Helen Gorrill gibi birçok isim kadın ressamların sanat dünyasındaki durumuna yönelik gözlemlerini ve deneyimlerini paylaşacak, Program öncesi The Guardian’a yazan Sieghart, “Piyasa bizi kasten aldatmıyor olabilir ama kesinlikle erkek sanatçıların kadınlardan çok daha iyi olduğu izlenimini veriyor” ifadelerini kullandı. Yazısında, Hayalperest Yayınevi tarafından Türkçeye de kazandırılan ‘Kadından Ressam Olmaz’ kitabının yazarı Helen Gorrill’in programda verdiği bilgileri aktaran Sieghart, şunlara dikkati çekti:

“Gorrill, tüm dünyada satılan 5 bin tablonun fiyatlarını inceledi ve bir erkek sanatçının eseri için kazandığı her 1 sterlin için bir kadının sadece 10 peni kazandığını buldu. Bu bilgiyi aktarırken bana ‘Herhangi bir sektörde karşılaştığım en şok edici cinsiyet değeri farkı’ dedi. Gerçekten şok edici. Bir süredir, sanat okullarındaki öğrencilerin yüzde 70’ini kadınlar oluşturuyor ve sanat dünyası da liberal, ilerici değerleriyle övünüyor. Yine de düşünebildiğim en büyük kazanç farkına öncülük ediyor.”

Belgesel, 11 Ağustos Perşembe günü İngiltere saatiyle 11.30’da BBC Radio 4’te yayınlanacak.

Koleksiyonerin beğenide ilk kriteri cinsiyet

Belgeselde, cinsiyete dair bazı deney sonuçlarına da yer verildi. Oxford finans profesörü Renée Adams’ın deneyinde, katılımcılardan beşer erkek ve kadın resmi gösterildi, sanatçının cinsiyetini tahmin etmeleri istendi. Katılımcılar, ancak yüzde 50’sini doğru tahmin etti. Adams, sonucu erkeklerin sanatının kadınlarınkinden daha iyi olmadığının bir kanıtı olarak değerlendirdi. Bir galeride de ‘erkek’ koleksiyonerlere deney yapıldı. AI tarafından yaratılan bir tabloya, bir erkek ya da kadın sanatçının adı verildi. Koleksiyonculara resmin bir erkek tarafından yapıldığı söylendiğinde, bir kadın tarafından boyandığı belirtilen eserden daha çok beğendiklerini söylediler. Halbuki eser aynı sanatçınındı. Tate Modern’in direktörü Frances Morris durumu şöyle yorumladı: “Kadın sanatçılar başarısız oldu çünkü pazar, sanat tarihi ve kurumlar arasında bilinçsiz bir gizli anlaşma var. Kimse kendine güvenmiyor ve onay arıyor. Kanon diyebileceğiniz, gelenek ve ataerkillikle de çevrelenmiş bir tür doğrulama geçmişi var.”

KARAR