Jules Verne

Ve merak ediyorum eğer Jules Verne zihninin bereketiyle bu çağda yaşasaydı,

Eylül 10, 2024 - 23:03

Bize çocuk halimizle bilimi, teknolojiyi, okumayı ve öğrenmeyi sevdiren JulesVerne, hayal dünyasını genişleten, geleceği şaşılacak bir öngörüyle ele alan ve bana göre bilim kurgu yazarı olmanın ötesine geçen biriydi.

Ne mutlu ona ki kitaplarında yazdığı araçlar, günü gelip icat edildiğinde hep onun verdiği isimler kullanılarak onurlandırılmış, isim babası da olmuştu.

Seneler sonra öğrendiğimde üzüldüğüm, uzmanlarınca "edebiyat vandallığı" olarak değerlendirilen başına gelen durumu sizlerle paylaşmak istiyorum.
Vakti zamanında Jules Verne gibi bir dahi yazar bile, edebiyata egemen görüş, "Bilim, kurgusal yahut fantastik öğe içeriyorsa çocuklar içindir" anlayışından maalesef nasibini almış.

Benim ve tahmin ederim sizlerin de çocukluğunda meraklanmasına neden olan ve ilgisini çeken, "Denizler Altında 20 bin Fersah" eserinin roman halinde ilk baskısı, 1871 yılında 2 cilt halinde yapılır. Evvella yani kitap haline gelmeden önce, 1870 yılında "Magasin D'education et de Recreation -Eğitim ve Boş Zamanları Değerlendirme Dergisi"nde tefrika halinde yayımlanır. Gel gelelim parça parça yayımlandığı kısımlar 2 ciltlik roman olarak basılan versiyonuna koyulmaz, tefrikalarda olan bazı metinler, pasajlar kırpılarak romandan atılır.

Yabancı dillere çevrilirken ise bu kez bin beteri olur. Bu sefer de kitabın içeriğindeki dörtte biri -muhtemelen çevirmenleri bu kısımları anlayamadığı için kitaptan çıkartılır,- ve eser tabirim caizse budanarak bu şekilde basıla gelir.

Ta ki,1965 yılına kadar...

Jules Verne uzmanı sayabileceğimiz kişilerden oluşan birkaç profesör bu kez orijinal metinden restorasyona başlayıp açıklamalı bir çevirisini çıkarmaya girişirler. Ortaya çıkan son versiyonunu ABD Deniz Kuvvetleri Enstitüsü USNI basmaya karar verir, tüm detaylı araştırmalar neticesi Jules Verne'in yaptığı bir takım hataları bulurlar ve bu hataları açıklayarak dipnot düşerler ve neden böyle bir hata yaptığını da açıklayarak paylaşırlar.

*İlgisini çekenler için yorumda kaynağı paylaşacağım.

Yukarıda açıklamaya çalıştığım gibi Jules Verne, kendi dilindeki eserini bile orijinal metinden ciddi bir kısım atılarak basılan ve diğer tüm eserlerinde de benzer şekilde basitleştirme yapıla yapıla geldiği noktada, maalesef çocuk edebiyatı yazarı olarak anılıyor.

Çocukluğumda hayal dünyasından etkilendiğim bu yazarın bugün felsefi ve eleştirel yönünün müthiş olduğunu ve hatta bu eleştiri gücünü de en hakim olduğu konu yani teknolojik ilerleme ve bilim üzerinden yönelttiğini düşünüyorum.

Ve merak ediyorum eğer Jules Verne zihninin bereketiyle bu çağda yaşasaydı, dehası geleceğimizi nasıl şekillendirirdi?