İnfaz paketi: Muhalefet hangi noktalara şerh koydu?

Ayşe SayınBBC Türkçe, Ankara

TBMM Adalet Komisyonu'nda kabul edilen yeni infaz paketine muhalefet şerhi koyan CHP, "düzenlemenin kısmi af" niteliğinde olduğunu belirterek, Anayasa Mahkemesi'ne başvuru halinde kapsamın genişleyebileceği uyarısında bulundu. CHP ayrıca, bir kereye özgü üç yıl olarak uygulanacak denetimli serbestlikten tutuklu gazetecilerin de yararlandırılmasını istedi.

Cezaevlerinden yaklaşık 90 bin kişinin tahliyesinin öngörüldüğü yeni infaz düzenlemesine ilişkin AKP ve MHP imzasıyla hazırlanan yasa teklifinin bu hafta TBMM Genel Kurulu'nda görüşülerek hızla yasalaştırılması planlanıyor.

Komisyonda son derece sınırlı değişiklik yapılan teklifin Genel Kurul'daki görüşmelerinde de önergelerle değişiklik yapılabileceği belirtiliyor. Komisyonda kabul edilen teklife muhalefet şerhi koyan CHP, HDP ve İYİ Parti yapılması gereken düzenlemelere ilişkin önerilere de yer verdiler.

CHP'nin muhalefet şerhinde yer alan bazı öneriler şöyle:

• 6,5 yılda bir af yapıldı: Tarihe bakıldığında ne yazık ki çeşitli adlar altında ülkemizde 100'ü aşkın af düzenlemesi hayata geçirilmiştir. Yıl ortalamasını çıkardığımızda 6.5 yıl gibi sorunlu bir ortalamayla karşı karşıyayız. Görüşmeleri yaklaşık 18 saat süren yasa teklifi de kısmi af niteliğindedir.
• Eşitlik ilkesine aykırı: Yasa teklifi, birçok yönden Anayasa'ya aykırıdır. Tutuklu ve hükümlüler arasında keskin bir ayrım yapılması, gerçek suçlular- siyasi (sanal) suçlular arasında ayrımcılık, terör suçlarının tümden kapsam dışı tutulması Anayasa aykırılıkların başında gelmektedir.
• İndirim ve afta siyasal suçlulara öncelik tanınmalı: Siyasal suçların muhatabı, ilke olarak yöneticiler olup, bu suçların yelpazesi, siyasal rejimlerin demokratik olma derecesini de ortaya koyar. Şu halde siyasal suçlar, ilgili devlette yürürlükte olan siyasal rejim ve/ya sisteme bağlı olarak değişen suçlardır. Bu nedenle, "düşünce suçları", siyasal niteliklidir: Söz, yazı, slogan, afiş, pankart, gösteri ve yürüyüşler, protestolar, örgütlenme özgürlükleri… 'Cumhurbaşkanına hakaret' buna tipik örnektir: Hakaret, adi suç (TCK 125); ama 'cumhurbaşkanına hakaret' (TCK 299), siyasal suçtur. Bu nedenle, indirim ve afta öncelik siyasal suçlara tanınmalı.
• AYM tarafından kapsam genişletilebilir: Bu düzeltmeler yapılmadığı sürece, teklifin bu şekilde yasalaşması, Anayasa'ya aykırı olacaktır. Anayasa uyarınca af düzenlemelerinin 3/5 çoğunlukla yasalaştırılması zorunluluğu da teklifin yasalaşıp uygulamaya konulmasının ardından Anayasa Mahkemesi'nin gündemine gelmesi durumunda, aykırılık temelinde genişlemesini kaçınılmaz kılacaktır.
• Resmi ilan sınırlaması kaldırılmalı: Basın İlan Kurumu'ndan ilan ve reklam alma kriterine dayalı olarak hükümlülerin haklarına sınırlama getirilmesi, o hükümlünün okuduğu gazete nedeniyle cezalandırılması anlamı taşımaktadır. Basın İlan Kurumu'nun sistematik hale dönüştürdüğü eleştirel gazetecilik yapan yayın organlarına yönelik resmi ilan kesme cezaları göz önüne alındığında, hükümlülerin haber alma hakkının engellendiği tartışmasız şekilde görülecektir.
• Kapasite daha da artacak: Getirilecek uygulamanın en net sonuçlarından biri, basit suçlardan kısa süreli hapis cezası alanların da artık cezaevinde girmesi olacaktır. AKP Genel Başkanı ve aynı zamanda cumhurbaşkanı olan Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamalarına eleştirel yorum yapanlara sıklıkla açılan soruşturma ve davalar neticesinde verilen cezaların büyük bir kısmı artık cezaevlerinde geçirilecektir. Maddenin uygulamaya konulması durumunda, şu anda 300 bin civarında olan tutuklu-hükümlü sayısının çok kısa bir zamanda 500 binlere çıkması kaçınılmaz gözükmekte.
• Denetimli serbestlik gazetecileri de kapsamalı:Türkiye'nin hem demokratikleşmesi hem de uluslararası alanda 'en fazla gazetecinin cezaevlerinde bulunduğu ülkeler' arasında ilk sıralarda yer almasından kaynaklı zedelenen algısının düzeltilmesi amacıyla üç yıla çıkartılan denetimli serbestlik süresinin bu kişileri de kapsaması gerekmektedir.
• https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-52188426