ÇAKIRCALI MEHMET EFE’NİN İNTİKAMI

İntikam, zeybek töresindeki en değişmez kaidelerden biriydi. İntikamını yerde bırakan bir efe saygı görmez, itibarını kaybeder, böylelikle kendisinden daha az korkulmaya başlanırdı. Elbette böylesi bir durum da çetenin maddi ve manevi anlamda yıkımı anlamına gelirdi.

Zeybekler tarihinde intikam konusundaki en ısrarcı ve tutarlı isim şüphesiz ki Çakırcalı Mehmet Efe’dir. Kendisi, birkaç istisna dışında intikamını hiçbir zaman yerde bırakmamış, misillemeye her zaman önem vermiş ve Çamlıcalı Hüseyin Efe dışında, kendisine meydan okuyan hemen hemen tüm rakiplerini öldürmüştür.

Çakırcalı Mehmet Efe’nin ikinci kez dağa çıktığı günlerde gerçekleşen ve Fransız Başkonsolosluğu raporlarında yer alan somut bir örnek, zeybeklerdeki intikam hassasiyetinin daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır.

1906 yılının Kasım ayında, Vilayet ahalisine şaşkınlık veren bir olay gerçekleşmişti. İsminin zikredilmesi dahi korku yaratan Çakırcalı Mehmet Efe’nin üç zeybeği, Muğla-Milas civarındaki bir köyde köylüler tarafından öldürülmüş, üstelik bunlardan birisinin de kafası kesilerek köy meydanında teşhir edilmişti. Çetesi ile Bozdağ’daki yataklarından birinin evinde dinlenirken bu olayı öğrenen Çakırcalı Mehmet Efe ise hemen harekete geçmiş ve çok kısa bir süre içinde bölgeye ulaşıp, oldukça cüretkâr bir şekilde, altı zeybeği ile birlikte köyü basmıştı. Kısa bir soruşturmanın ardından olaya karışanları isim isim tespit ettirip evlerinden aldıran Efe, hepsini köy meydanına dizdirmiş ve tüm köy halkını da izlemesi için meydana toplatmıştı. Sonrasında da hepsini sımsıkı bağlatıp, saldırıyı gerçekleştirenlerden bazılarının burnunu, bazılarının da kulaklarını kesmişti. Zeybeğinin kafasını kesen köylüyü ise sona bırakmış ve en son ona dönerek: “Bir kafanın nasıl kesildiğini bildiğini mi sanıyorsun? Sen hiçbir şey bilmiyorsun. Ben sana şimdi bir kafa nasıl kesilir, onu göstereceğim.” demişti. Ardından da köylülerin korku dolu bakışları eşliğinde bıçağını çekerek, yerde yatan adamın başını testereyle keser gibi sürte sürte kesip, meydana atmıştı. Herkesi dehşete düşüren olay sonrası intikamını almış olan Çakırcalı ve zeybekleri, hızlıca dağ yolunu tutmuş ve izini kaybettirmişti.

*Fotoğrafta, soldaki (diğerine göre kısa boylu olan) zeybeğin Çakırcalı Mehmet Efe olduğu iddia edilmektedir.

-Ali Özçelik-